Giải đáp pháp lý – Thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động có bị phạt không ?

Trong thực tế, nhiều cá nhân và tổ chức tiến hành thành lập doanh nghiệp nhưng sau đó không triển khai hoạt động kinh doanh.
Nguyên nhân có thể do chưa sẵn sàng vốn, chưa tìm được thị trường, hoặc thay đổi kế hoạch.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra: Thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động có bị phạt không?
Đây là vấn đề nhiều người băn khoăn, đặc biệt với doanh nghiệp mới.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật, nghĩa vụ doanh nghiệp phải thực hiện, các mức phạt có thể áp dụng, và hướng giải quyết an toàn.

1. Doanh nghiệp sau khi thành lập phải làm gì?

Dù doanh nghiệp chưa đi vào kinh doanh, sau khi nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vẫn có nghĩa vụ cơ bản.

1.1. Treo bảng hiệu tại trụ sở

Theo Luật Doanh nghiệp, mỗi công ty phải có bảng hiệu tại trụ sở.
Bảng hiệu thể hiện tên doanh nghiệp, mã số và địa chỉ. Nếu không treo bảng hiệu, doanh nghiệp có thể bị xử phạt từ 10 – 15 triệu đồng.

1.2. Kê khai thuế ban đầu

Sau khi thành lập, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ thuế ban đầu. Việc này giúp cơ quan thuế quản lý doanh nghiệp. Nếu không kê khai, cơ quan thuế có thể xử phạt hành chính.

1.3. Mở tài khoản ngân hàng

Doanh nghiệp cần có tài khoản ngân hàng để thực hiện giao dịch.
Thông tin tài khoản phải thông báo với cơ quan thuế.
Nếu không thực hiện, có thể bị phạt từ 1 – 5 triệu đồng.

1.4. Đăng ký sử dụng hóa đơn

Doanh nghiệp có quyền lựa chọn sử dụng hóa đơn điện tử.
Ngay cả khi chưa phát sinh giao dịch, doanh nghiệp cũng phải đăng ký.
Nếu không đăng ký, có thể bị xem là vi phạm quy định về hóa đơn.

1.5. Nộp tờ khai và báo cáo thuế định kỳ

Dù không phát sinh doanh thu, doanh nghiệp vẫn phải nộp tờ khai thuế.
Cụ thể:
Thuế GTGT (kỳ theo tháng hoặc quý).
Thuế TNDN tạm tính.
Báo cáo tài chính cuối năm.
Không nộp hoặc nộp chậm đều có thể bị xử phạt.

2. Thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động sẽ bị xử phạt như thế nào?

Một trong những tình huống phổ biến hiện nay là doanh nghiệp được thành lập nhưng sau đó “bỏ không”, tức là không triển khai hoạt động kinh doanh, không kê khai thuế, không đăng ký tạm ngừng kinh doanh theo quy định.
Nhiều chủ doanh nghiệp nghĩ rằng, khi chưa hoạt động thì không phát sinh nghĩa vụ pháp lý. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn ngược lại. Luật Doanh nghiệp và các văn bản liên quan đã quy định rất rõ: kể cả khi không có doanh thu, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện đầy đủ thủ tục về thuế, kế toán và duy trì hoạt động hợp pháp.
Nếu bỏ mặc, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với nhiều mức xử phạt khác nhau, cụ thể:

2.1. Không treo bảng hiệu công ty

Sau khi nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp phải treo bảng hiệu tại trụ sở chính.
Bảng hiệu là căn cứ để cơ quan chức năng kiểm tra sự tồn tại thực tế của doanh nghiệp.
Quy định pháp luật: Điều 37 Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 122/2021/NĐ-CP.
Mức xử phạt: từ 10 – 15 triệu đồng nếu không có bảng hiệu.
Ngoài tiền phạt, doanh nghiệp còn bị đánh giá là “không hoạt động tại trụ sở đăng ký”, điều này có thể dẫn đến việc bị thu hồi giấy phép sau một thời gian.

2.2. Không thông báo tài khoản ngân hàng

Mọi doanh nghiệp đều cần có tài khoản ngân hàng để thực hiện giao dịch tài chính.
Sau khi mở tài khoản, doanh nghiệp phải thông báo thông tin cho cơ quan thuế.
Việc này giúp cơ quan thuế giám sát minh bạch các giao dịch phát sinh.
Mức xử phạt: từ 1 – 5 triệu đồng nếu không thực hiện nghĩa vụ thông báo.
Rủi ro phát sinh: Khi chưa thông báo tài khoản, các hóa đơn, chứng từ thanh toán qua ngân hàng có thể bị coi là không hợp lệ khi quyết toán thuế.

2.3. Không nộp hồ sơ khai thuế ban đầu

Ngay sau khi thành lập, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ khai thuế ban đầu tại cơ quan thuế quản lý.
Hồ sơ bao gồm: đăng ký phương pháp tính thuế, chữ ký số, hóa đơn điện tử…
Nếu không nộp, doanh nghiệp bị xem là không hoạt động hợp pháp.
Mức xử phạt: từ 2 – 25 triệu đồng tùy mức độ và thời gian vi phạm.
Ảnh hưởng lâu dài: Doanh nghiệp bị xếp vào danh sách “rủi ro cao về thuế”, sau này khi hoạt động lại sẽ bị kiểm soát chặt chẽ hơn.

2.4. Không nộp tờ khai thuế định kỳ

Dù không phát sinh doanh thu, doanh nghiệp vẫn phải nộp tờ khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, báo cáo tài chính cuối năm.
Trường hợp kê khai “trắng” (không phát sinh), cơ quan thuế vẫn ghi nhận là doanh nghiệp hoạt động hợp pháp.
Nếu bỏ mặc, doanh nghiệp sẽ bị xử phạt:
Mức phạt: từ 2 – 8 triệu đồng cho hành vi chậm nộp hoặc không nộp.
Nguy cơ: Nếu kéo dài, cơ quan thuế có quyền đóng mã số thuế. Khi đó, doanh nghiệp sẽ không thể phát hành hóa đơn, không thực hiện được bất kỳ giao dịch nào.

2.5. Không hoạt động tại trụ sở đăng ký

Trụ sở chính là nơi cơ quan nhà nước gửi thông báo, kiểm tra hoạt động doanh nghiệp.
Nếu sau 01 năm kể từ ngày thành lập, doanh nghiệp không hoạt động tại trụ sở đã đăng ký, cơ quan đăng ký kinh doanh có quyền:
Ra thông báo về tình trạng doanh nghiệp.
Tiến hành thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Hậu quả: doanh nghiệp bị chấm dứt tồn tại pháp lý, không thể hoạt động trở lại nếu không thành lập mới.

3. Cách xử lý khi doanh nghiệp chưa hoạt động

Để tránh rủi ro pháp lý ngay sau khi thành lập, chủ doanh nghiệp cần thực hiện một số bước quan trọng. Trước hết, phải nộp lệ phí môn bài đúng hạn, thông thường trong vòng 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Đây là nghĩa vụ bắt buộc, đồng thời cũng tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho các hoạt động sau này. Kế toán có thể hỗ trợ bằng cách theo dõi thời hạn, chuẩn bị hồ sơ và đảm bảo việc nộp thuế diễn ra đúng quy định.
Tiếp theo, doanh nghiệp cần nộp báo cáo thuế định kỳ theo tháng hoặc quý, dù chưa phát sinh doanh thu. Trong trường hợp chưa có giao dịch, doanh nghiệp vẫn phải kê khai “số liệu bằng 0” (kê khai trắng) để đảm bảo tuân thủ. Kế toán nên sử dụng phần mềm hỗ trợ kê khai để nộp đúng hạn và chính xác.

Nếu doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động, cần thông báo bằng văn bản cho cơ quan thuế để được miễn giảm nghĩa vụ kê khai trong thời gian tạm ngừng. Thông báo này phải thực hiện theo đúng trình tự và có xác nhận từ cơ quan quản lý để tránh bị xử phạt.
Trường hợp doanh nghiệp không có kế hoạch hoạt động lâu dài, chủ doanh nghiệp có thể lựa chọn:
Giải thể: chấm dứt hoàn toàn tư cách pháp nhân và nghĩa vụ pháp lý.
Tạm ngừng kinh doanh: “đóng băng” hoạt động trong một thời gian nhất định nhưng vẫn duy trì pháp nhân.

Cả hai phương án đều cần thực hiện đúng thủ tục để đảm bảo tính hợp pháp. Việc hợp tác với đơn vị dịch vụ kế toán hoặc pháp lý uy tín sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và hạn chế rủi ro.
Cuối cùng, doanh nghiệp nên duy trì trao đổi thường xuyên với kế toán viên hoặc đơn vị dịch vụ để cập nhật kịp thời những thay đổi trong quy định về thuế và pháp luật doanh nghiệp. Sự chủ động này sẽ giúp doanh nghiệp luôn tuân thủ đúng quy định và tránh được các sai sót không đáng có.

Tóm lại: Thành lập doanh nghiệp nhưng chưa hoạt động có bị phạt không?
Câu trả lời là có, nếu doanh nghiệp bỏ mặc nghĩa vụ pháp lý như kê khai thuế, nộp báo cáo hay thông báo tạm ngừng. Tuy nhiên, nếu thực hiện đúng thủ tục thì hoàn toàn có thể tránh phạt. Cụ thể: doanh nghiệp nên làm thủ tục tạm ngừng khi chưa sẵn sàng kinh doanh, giải thể nếu không còn nhu cầu hoạt động, hoặc duy trì kê khai đầy đủ để giữ pháp nhân hợp pháp. Quản lý doanh nghiệp không chỉ là hoạt động kinh doanh mà còn là tuân thủ pháp luật; việc chủ động lựa chọn giải pháp phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tránh rủi ro và bảo vệ uy tín lâu dài.